Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды, азаматтық қорғаныс пен өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Банк қызметкерлердің қауіпсіз еңбек жағдайларына құқықтарын қамтамасыз етеді, еңбек қызметінің кез келген басқа нәтижелеріне қатысты қызметкерлердің өмірі мен денсаулығына басымдық береді. Барлық қызметкерлер еңбекті қорғау және қауіпсіздікті басқару жүйесімен қамтылған.

Банктің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілері мен ішкі құжаттарының ережелеріне сәйкес қызметкерлерді, Банктің жауапты тұлғаларын оқыту, нұсқау беру және олардың білімін тексеру, шаруашылық шарттары бойынша жұмыстар жүргізетін және қызметтер көрсететін мердігер ұйымдардың қызметкерлеріне, уақытша қызметкерлерге, Банк бөлімшелерінде тағылымдамадан өтетін оқушыларға нұсқау беру бойынша тұрақты іс-шаралар жүргізіледі.

Жазатайым оқиғаларды тергеу Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады. Жазатайым оқиғаларды тергеу кезінде инциденттерді сәйкестендіру жүргізілмейді, өйткені Банк адам денсаулығына қауіп төндіретін ұйымға жатпайды. 2024 жылы жазатайым оқиғалар, соның ішінде өліммен аяқталған жағдайлар болған жоқ. Банк ғимараттарында, оның ішінде Банкке іргелес аумақтарда өрт болған жоқ.

2024 жылы келесі іс-шаралар өткізілді:

• мамандандырылған ұйымның еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша жауапты қызметкерді онлайн-оқыту, емтихан өткізу және сертификат алу – 10 адам;
• жаңадан қабылданған қызметкерлердің кіріспе нұсқаулықтары – 153 адам.

Банк өз қызметкерлері арасында салауатты өмір салтын насихаттау мақсатында үнемі спорттық іс-шаралар өткізеді. Спорттық жарыстарға қатысу, медициналық сақтандыру, сондай-ақ фитнес-клубқа жазылу құнының 50 % өтеу – осының бәрі қызметкерлерді «отырықшы» өмір салтына қарамастан белсенді өмір салтын ұстануға ынталандырады.

Физикалық белсенділікті насихаттаудан басқа, Банкте қызметкерлердің денсаулығы мен қауіпсіз қызметіне көп көңіл бөлінеді. «Жаңбыр жауып тұр – қолшатыр ал» акциясы аясында Банктің кез келген қызметкері Адам ресурстарын басқару және ұйымдастыру қызметі департаментіне хабарласып, корпоративтік қолшатырды пайдалана алады. 2024 жылы жұмыс орнында еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша қызметкерлерге (ТЖ, өрт, жер сілкінісі және т.б.) – нысаналы, қайталама және жоспардан тыс нұсқаулықтар жүйелі түрде өткізілді. Банк орналасқан ғимараттар мен Банктің филиалдары өрт қауіпсіздігі талаптарына сәйкес алғашқы өрт сөндіру құралдарымен (өрт қалқандары, өрт сөндіргіштер, өрт крандары), сондай-ақ алғашқы медициналық көмек көрсету құралдарымен жарақтандырылған.

Ауру бойынша жұмыс орнында болмау коэффициенті 0,02 %-ды құрады, бұл ретте:

• уақытша еңбекке жарамсыздық жарақаттарының жиілік коэффициенті (LTIFR) – 0 %;
• жазатайым оқиғалардың жиілік коэффициенті (LTAFR) – 0 %;
• жазатайым оқиғалардың ауырлық коэффициенті – 0 %;
• өлім жарақатының жиілік коэффициенті – 0 %;
• кәсіптік сырқаттанушылық коэффициенті – 0 %;
• жоғалған күндердің коэффициенті – 0 %.

Сонымен қатар, Банк экологиялық дағдарыс аймағында және радиациялық қаупі жоғары аумақта тұратын қызметкерлердің денсаулығына да назар аударады. Ағымдағы қызмет шеңберінде Банк мынадай іс-шараларды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді:

• экологиялық дағдарыс аймағында тұратын Қызылорда филиалының, радиациялық қаупі жоғары аумақта тұратын Шығыс Қазақстан және Абай облыстық филиалдарының қызметкерлеріне қосымша ақылы демалыс беріледі.
• радиациялық қаупі жоғары аумақта тұратын Шығыс Қазақстан және Абай облыстық филиалдарының қызметкерлеріне жүктілік және босану бойынша қосымша демалыс беріледі.
• экологиялық дағдарыс аймағында және радиациялық тәуекелі жоғары аумақта тұратын қызметкерлерге қосымша еңбекақы төлеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Азаматтық қорғаныс саласында Банк қызметінің үздіксіздігін қамтамасыз ету бойынша ден қою жоспарларына сәйкес қызметкерлерді эвакуациялаумен, құтқару жұмыстарымен және өртті сөндірумен жаттығулар өткізілді. Жаттығу барысында әрбір бөлімше (Банктің Орталық аппараты мен филиалдары) қызметінің үздіксіздігін қамтамасыз ету бойынша ден қою жоспарын тестілеу жүзеге асырылды, оның нәтижесі тестілеу хаттамасында көрсетілді.

Өрт қауіпсіздігі саласында 2024 жылы келесі іс-шаралар өткізілді:

• бап Орталық аппарат ғимараттары мен Банк филиалдарының өрт қауіпсіздігі шаралары туралы нұсқаулықтардың ережелеріне сәйкес Банк ғимараттарының, үй-жайлары мен аумақтарының өртке қарсы жай-күйіне тексеру жүргізілді, олар есептік тексеру парақтарында көрсетілген;
• іс-шара жыл ішінде өрт-техникалық минимум бағдарламасы бойынша өрт қауіпсіздігі бойынша басшылар мен жауапты тұлғаларға онлайн – оқыту жүргізілді және 64 адам куәлік алды.

Банктің Орталық аппараты мен филиалдарының әскери есебі бойынша жауапты тұлғалар Банктің әскери міндеттілері мен әскерге шақырылушыларының әскери есебін жүргізу бойынша жұмыстар жүргізді.

Әскери билеттерді уақтылы алмаған кезде әскери есепке алу Банкі қызметкерлерінің бұзушылықтары 2024 жылдың ішінде жойылды. Әскерге шақырылушылардың, лейтенанттардың мерзімді сұраулары бойынша қорғаныс істері жөніндегі басқармаларға уақтылы келуі қамтамасыз етілді.

Банк мақсаттарына қол жеткізудегі Қауіпсіздік департаментінің рөлі Банктің қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету, оның қауіпсіздігіне ішкі және сыртқы қатерлердің алдын алу, Банктің, оның акционерлерінің, басшылығы мен персоналының заңды мүдделерін құқыққа қарсы қол сұғушылықтардан қорғау, сондай-ақ қызметтердің сапасы мен клиенттердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету есебінен пайданың имиджі мен өсуін арттыру жолымен жүзеге асырылады.

Департамент қызметкерлерінің 95 %-ы Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының жедел және тергеу бөлімшелерінде, сондай-ақ қаржы ұйымдарында (Екінші деңгейдегі Банктерде) айтарлықтай жұмыс тәжірибесіне ие, бұл бөлімше құрамының сапалы екенін көрсетеді.

Департамент қызметкерлерінің көпшілігі экономикалық, физикалық және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында жеткілікті кәсіби дайындықтан өтеді.

Бөлімше қызметкерлерінің арсеналында экономикалық (кәсіпорын және бизнес қауіпсіздігі), кадрлық және ақпараттық қауіпсіздік (IT-аудитор, АҚ басқару жүйесі, хакинг және т.б.), сатып алуды ұйымдастыру, өрт қауіпсіздігі, сондай-ақ күзетілетін объектілердің физикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету желісі бойынша оқыту процесінде алынған білім мен дағдылар бар, оның ішінде Төтенше жағдайлар жағдайларында (Банктер, тауарлық-материалдық құндылықтар қоймалары, мұрағаттар, тіршілікті қамтамасыз ету (жылумен жабдықтау) және көлік объектілері (авиа және т/ж объектілері), ерекше маңызы бар арнайы объектілер (жанар-жағармай материалдарының қоймалары, оқ-дәрілер және т.б.).

Күзетілетін объектілердің физикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша Банк күзет қызметтерін жеткізушілерге – «Күзет Моторс» ЖШС да осындай талаптар қояды, оның қызметкерлері өз күзет кәсіпорнының базасында тиісті курстардан үнемі өтіп тұрады.

Банктің Қауіпсіздік департаменті алаяқтыққа қарсы іс-қимыл, ішкі және сыртқы алаяқтық тәуекелдерін ұлғайту не төмендету үрдістерін анықтау, сондай-ақ алаяқтық фактілерінің алдын алу бойынша шаралар әзірлеу бойынша елеулі жұмыс жүргізуде.

Алаяқтықтың анықталған жағдайлары туралы мәліметтерді табу көздері: жеке тұлғалардың, Банк клиенттерінің ауызша және жазбаша өтініштері, оның ішінде алаяқтық және сыбайлас жемқорлық мәселелері бойынша жедел желі арналарының көмегімен, сондай-ақ ішкі аудит, тәуекел-менеджмент бөлімшелерін және Банктің қауіпсіздік бөлімшелерін табу болып табылады.

2024 жылы барлығы 22 алаяқтық фактісі тіркелді, оның ішінде: ішкі алаяқтық тәуекелдері бар 6 факт және Банк клиенттері мен үшінші тұлғалар жасаған сыртқы алаяқтықтың 16 фактісі тіркелді.

Жүргізілген талдау 2023 жылмен салыстырғанда алаяқтық жағдайларының, әсіресе сыртқы жағдайлардың айтарлықтай төмендегенін көрсетті.

Осылайша, 2024 жылы Банк интернет-алаяқтардың Банк клиенттерінің салымдарын ұрлауының 100 % алдын алуды жүзеге асыра алды. Қауіпсіздік департаменті фродтың фактілері мен цифрлық арналардағы алаяқтық туралы қызметтік тергеу жүргізген жоқ.

Бұған дейін, 2022 жылы Банктің құрылымына қазіргі уақытта Ақпараттық қауіпсіздік департаментінің құрамындағы жаңа Антифрод басқармасы енгізілді, оның негізгі міндеті – Банктің цифрлық өнімдерін (интернет-банкинг, шоттарды қашықтықтан басқару және т.б.) пайдалану процесінде Банктің және оның клиенттерінің фрод-оқиғаларынан қорғау, көрсетілген жүйелердегі алаяқтықпен байланысты операциялық тәуекелдердің алдын алу болып табылады.

Антифродты дамыту тұжырымдамасының арқасында қазіргі уақытта Банкте сыртқы шабуылдардан қорғау үшін Интернет-банкингтегі операциялардың фрод-мониторингі (антифрод-жүйе) бойынша арнайы ақпараттық жүйе арқылы антифродты күшейту бойынша жұмыс жүргізілуде.

Қауіпсіздік департаменті Зейнетақы жинақтарын пайдалану жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны іске асыру кезінде теріс пайдалануларды анықтау жөніндегі жұмысты жалғастыруда, өйткені Банк тұрғын үй жағдайларын жақсарту және/немесе тұрғын үй жағдайларын жақсарту, емдеу ақысын төлеу мақсатында «Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры» АҚ (бұдан әрі – БЖЗҚ) біржолғы зейнетақы төлемдері (бұдан әрі – БЗТ) үшін арнайы шоттар ашу және жүргізу жөніндегі уәкілетті оператор болып қала береді. Салымшылардың да, емдеу мекемелерінің де БЖЗҚ шығару, зейнетақы аударымдарын қолма-қол ақшаға айналдыру және мақсатсыз пайдалану жөніндегі заңсыз қызметіне байланысты фактілерді анықтау өзекті болып қала береді.

Бұдан басқа, 2024 жылдың күзінде Банктің қауіпсіздік бөлімшесі Отбасы банкінде бастапқы жарнасыз ипотекалық қарыз алудың бірқатар заңсыз құқыққа қайшы схемаларын белгіледі.

Мәселен, 2024 жылдың қазан айында өңірлердің бірінің Қауіпсіздік секторы депозитті заңсыз беру кезінде клиенттердің туу туралы куәліктердің жалған көшірмелерін пайдалану, тұрғын үй қарызын одан әрі ресімдеу және нотариустың атқарушы жазбасының түсуіне байланысты Банк кепіліндегі клиенттердің депозиттерінен ақшалай қаражатты есептен шығару фактілері бойынша қызметтік тергеуді аяқтады. Барлығы осындай 6 заңсыз факт анықталды.

Жылжымайтын мүлік агенттігінің басшысы тұлғалар тобында және осы агенттік қызметкерлерінің, нотариустардың және жеке сот орындаушыларының (ЖСС) тікелей қатысуымен жеке баю мақсатында олар ақшалай сыйақы алатын құқыққа қайшы алаяқтық схеманы жолға қойғаны анықталды.

Сол сияқты, басқа өңірдің Қауіпсіздік секторы тұрғын үй төлемдерін алушылар болып табылатын 18 ұқсас клиентті, яғни Жылжымайтын мүлік агенттігіне ипотекалық қарыз алуға көмек сұраған әскери қызметшілерді анықтады.

Банктің мәліметінше, 2024 жылдың басынан бастап Банктің 207 клиентінде кепіл депозиттерінен ақша қаражаты есептен шығарылды. Осылайша, осы Агенттіктің қызметкерлері және басқа агенттіктер жолға қойған депозиттерді заңсыз сатып алу жолымен Отбасы банкінен 50 % сомасында бастапқы жарнасыз ипотекалық қарыз алудың құқыққа қайшы схемасы анықталды. Нотариустың атқарушы жазбасы келіп түскен кезде Банк кепіл депозитінен ақшаны ЖСО атына мәжбүрлі түрде аударады, яғни іс жүзінде Банк бастапқы жарнасыз ипотека береді.

Осы фактілер бойынша кінәлі адамдарды жауапқа тарту мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының Құқық қорғау органдарына жүгіну арқылы қызметтік тергеу жүргізілді.

Қауіпсіздік бөлімшесі Банктің қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету, оның қауіпсіздігіне ішкі және сыртқы қатерлердің алдын алу, Банктің және оның клиенттерінің заңды мүдделерін құқыққа қайшы қол сұғушылықтардан қорғау және Банктің персоналы мен мүлкінің қауіпсіздігін күшейту жөнінде барлық қажетті шараларды қабылдауды жалғастыруда.