2024 жылдағы тұрақты даму саласындағы өзекті оқиғалар

2024 жылы Банк өз қызметіне Климаттық күн тәртібін енгізді, бұл климаттың өзгеруіне төзімділікті нығайтудағы маңызды қадам болды. Климаттық тәуекелдер Банктің жалпы тәуекелдерді басқару жүйесіне біріктірілген. Есепті кезеңде Банк халықаралық консалтингтік компаниямен бірлесіп физикалық және өтпелі тәуекелдерге және климаттық стресс-тестілеуге талдау жүргізді, климаттық мүмкіндіктерді бағалау әдіснамасын бекітті және климаттық тәуекелдерді бағалауды енгізудің Жол картасын әзірледі. Сондай-ақ, 2025 жылы Банк Банктің өз операциялары бойынша да, қаржыландырылатын кредиттік портфель бойынша да көміртегі ізін төмендету жөніндегі ғылыми негізделген тәсілге сәйкес аралық және ұзақ мерзімді мақсаттар белгілеуді жоспарлап отыр. Алға қойылған мақсаттарға қол жеткізуді одан әрі әзірленген бірқатар бастамалар есебінен жүзеге асыру жоспарлануда.

2024 жылдан бастап Банк 2060 жылға қарай көміртегі бейтараптығының жалпы мақсаттарына қол жеткізу үшін өзінің теріс әсерін жақсырақ басқару және аралық мақсатты бағдарларды әзірлеу мақсатында 3-қамтуды, сондай-ақ бүкіл портфель бойынша қаржыландырылатын шығарындыларды бағалай бастады. Парниктік газдар шығарындыларын бағалау әдістемесін банк сыртқы сараптама ұйымымен бірлесіп әзірледі.

2024 жылғы қарашада Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің төрағалығымен өткен жаһандық инвестициялар жөніндегі дөңгелек үстелде (KGIR-2024) Банк пен Азия даму банкі (бұдан әрі – АДБ) арасында гендерлік және «жасыл» ипотека бағдарламаларын дамыту үшін өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды. Банк аталған бағдарламаларды дамыту үшін АДБ 90 миллиард теңге көлемінде кредиттік қаражат тартуды жоспарлап отыр.

Есепті жыл ішінде Банкте өнім желісін дамыту және кеңейту бойынша белсенді жұмыстар жүргізілді, атап айтқанда:

• Қазақстан азаматтарының, оның ішінде моноқалалардың, шағын қалалардың, аудан орталықтары мен ауылдық елді мекендердің тұрғындарының тұрғын үй жағдайларын жақсартуға бағытталған «Наурыз» және «Отау» тұрғын үй бағдарламалары іске қосылды.
• іс-шара ел азаматтарының ауылдық елді мекендердегі тұрғын үй жағдайларын жақсартуға бағытталған «Асыл мекен» пилоттық жобасын іске қосты. Жоба Банк қызметін облыс орталықтарынан аудандарға, моноқалалар мен ауылдарға қайта бағдарлау туралы Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасы бойынша іске асырылады, бұл ауылдық инфрақұрылымды дамытуға және ауыл тұрғындары үшін тұрғын үйдің қолжетімділігін арттыруға ықпал етеді.
• іс-шара «AQYL» білім беру жинақтау салымының ашылуын бастады, бұл Қазақстан азаматтарына елде де, шетелде де кәсіптік-техникалық және жоғары білімге ақы төлеу үшін қаражатты жоспарлы түрде жинақтауға мүмкіндік береді.
• жастар бағдарламаларын іске асыру аясында Астана қ., «Елорда жастары», Алматы қ., «Алматы жастары», Ақтөбе облысы «Ақтөбе жастары», Алматы облысы «Алатау жастары», Атырау облысы «Атырау қаласының жастары», «Атырау ауданының жастары», Жамбыл облысының «Әулиеата жастары», Батыс Қазақстан облысы «Жайық жастары», Қарағанды облысы «Қарағанды жастары», «Теміртау жастары», «Саран жастары», Қостанай облысы «Қостанай жастары», Қызылорда облысы «Сыр жастары», Маңғыстау облысы «Маңғыстау жастары», Павлодар облысы «Ертіс жастары (Екібастұз қаласы)», Солтүстік Қазақстан облысы «Қызылжар жастары», Ұлытау облысы «Ұлытау жастары» әкімдіктерімен келісімдер жасалды.
• Өңірлік бағдарламаларды кеңейту шеңберінде әкімдіктермен келісімдер жасалды: Шымкент қ., «Қамқор», Ақмола облысының «ТЖМ бағдарламасы», Ақтөбе облысының «Су тасқынынан зардап шеккендерге арналған», «Қазхром» Трансұлттық компаниясы» АҚ қызметкерлеріне арналған», Атырау облысының «Берекелі Баспана-Атырау», Шығыс Қазақстан облысының «Шығыс маманы», «Риддер моноқаласына арналған бағдарлама», Жетісу облысының «Жерұйық», Қостанай облысының «Соколов-Сарыбай тау-кен байыту өндірістік бірлестігі» АҚ қызметкерлері үшін ЖАО, Павлодар облысының «Еуроазиялық энергетикалық корпорациясы» АҚ қызметкерлері үшін арналған ЖАО.
• жекелеген өңірлік бағдарламаларды іске асыру шеңберінде Астана, Алматы, Шымкент қалаларының, Ақмола, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Шығыс Қазақстан, Жамбыл, Жетісу, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Маңғыстау, Павлодар, Ұлытау, Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімдіктерімен келісімдер жасалды.
• Компания қызметкерлеріне кредит беру бойынша «Корпоративтік» өнім шеңберінде компаниялармен ынтымақтастық кеңейтілді және Банк пен Eurasian Resources Group (ERG) «Казхром» ТҰК» АҚ, «БК-СТРОЙ» ЖШС, «Соколов-Сарыбай тау-кен өндірістік бірлестік» АҚ, «Еуразиялық энергетикалық бірлестік» АҚ, сонымен қатар «Богатырь Комир» ЖШС, «Daily food Astana» ЖШС, «Daily food ltd» ЖШС компаниялар тобына кіретін 
• компаниялардың арасында келісімдер жасалды.
• ТЖ (су тасқыны) режимінен зардап шеккендер үшін Ақтөбе облысының әкімдігімен, Қостанай қаласының әкімдігімен «Кейін сатып алумен үйді жалға алу» жобасы шеңберінде, Қостанай қаласының әкімдігімен үйдің кезегінде тұрған азаматтармен кейін сатып алумен үйді жалға алу бойынша, «OKS – SHYMCITY» ЖШС Seitzhan school қызметкерлерімен кейін сатып алумен үйді жалға алу бойынша келісімдер жасалды.

Есепті жылы Банк әлеуметтік тұрғын үй бағдарламаларын іске асыру үшін жергілікті бюджеттерден 61,3 млрд теңге тартты.

2024 жылы 1 990 790 қазақстандық Отбасы банкіндегі өз шоттарына мемлекеттік сыйлықақы алды, салымшыларға барлығы 81,9 млрд теңге аударылды (2023 жылдың қорытындысы бойынша). Мемлекет тұрғын үй құрылыс жинақ жүйесіне қатысатын өз азаматтарына өз тұрғын үйіне тезірек жинақтауға жәрдемдесіп, заң бойынша салымдарға сыйлықақы төлеуді қамтамасыз етті.

Банк операциялардың қосымша түрлеріне лицензия алды, олардың арасында тұрғын үй жағдайларын жақсартуға немесе қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінен білім алуға ақы төлеуге арналған нысаналы жинақтау төлемдерін есепке алу үшін ағымдағы шоттарды ашу бар. Осының аясында Банк 2024 жылдың басынан бастап «Ұлттық қор – балаларға!» бағдарламасы бойынша өзінің жаңа функциясын жүргізе бастады.

Банк, Қазақстан құрылысшылар одағы және Исламдық қаржы және бизнес қауымдастығы (AIFB) арасында Қазақстанда исламдық қаржы индустриясын дамыту туралы Меморандумға қол қойылды. Сонымен қатар, Банк Қазақстандағы малайзиялық компанияның филиалы CSQlaw Kazakhstan Branch меморандумға қол қойды. Ынтымақтастық шеңберінде Банк қызметкерлерін исламдық қаржыландыру мәселелері және шариғат қағидаттарына сәйкес келетін қаржылық құқық негіздері бойынша кешенді оқытуды жүргізу көзделеді.

ESG саясатын жүзеге асыру аясында Банк 2024 жылы өзінің алғашқы әлеуметтік облигацияларын шығарды. KASE Банктің әлеуметтік облигацияларының шығарылымдарын орналастыру бойынша мамандандырылған сауда-саттық өтті, нәтижесінде кредиттеу үшін үшінші облигациялық бағдарлама шеңберінде жылдық 14,25 % (170,5 млрд теңге) және жылдық 15,25 % (39,349 млрд теңге) бес жылдық әлеуметтік облигацияларды орналастыру арқылы 209,849 млрд теңге тартылды. Шығарылған облигациялар қаражаты шеңберінде Банк «Наурыз» әлеуметтік тұрғын үй бағдарламасын іске асырды.

2024 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тұрғын үй саясатын реформалау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, оған сәйкес Банкке ұлттық даму институты мәртебесі беріледі, бұл Банкке бұрынан бар функциялардан басқа бірқатар маңызды функцияларды бекітуді білдіреді. Атап айтқанда: бірыңғай республикалық электрондық базаны жүргізу және өзектендіру, «Тұрғын үймен қамтамасыз ету орталығы» электрондық базасын қалыптастыру, жүргізу және өзектендіру, коммуналдық тұрғын үй қорынан тұрғын үй немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы органдар жалдаған тұрғын үй беру жөнінде шешімдер қабылдау, жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үй үшін жалдау ақысының бір бөлігін субсидиялау, тұрғын үй құрылыс жинақтары жүйесі арқылы ипотекалық тұрғын үй қарыздары.

Есепті жылы Банк су тасқынынан зардап шеккендерге қаржылық көмек көрсету мақсатында өз қызметкерлері арасында «Асар» қайырымдылық акциясын жариялады, жанашыр қызметкерлердің бір күндік жалақысын 9,4 млн теңгеден астам мөлшерде аударды, сондай-ақ қарыз мерзімін су тасқынынан зардап шеккен қарыз алушыларға төлемді кейінге қалдыру мерзіміне ұзарту мүмкіндігімен 30, 60 немесе 90 күнтізбелік күн мерзімге кредиттер бойынша кейінге қалдыруды ұсынды.

2024 жылы Банк алғаш рет «3» деңгейінде Sustainable Fitch халықаралық рейтингтік агенттігінен ESG рейтингін және «55» бағасын алды, бұл Банктің ипотекалық кредиттеу портфелінің оң әлеуметтік әсеріне байланысты, оның едәуір үлесі халықтың жекелеген осал топтары үшін барабар, қауіпсіз және арзан тұрғын үй мен базалық қызметтерге қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған.

2024 жылы ESG саясатын жүзеге асыру аясында Банктің ұйымдық құрылымында кейбір өзгерістер болды – жоспарлау және стратегиялық талдау департаментінің құрамында жаңа тұрақты даму басқармасы құрылды, оның негізгі міндеті тұрақты даму және ESG мәселелерін енгізу және үйлестіру болып табылады.

Банк эмитент күнін KASE алаңында өткізді. Аталған іс-шарада Банктің Басқарма төрағасы Ляззат Ибрагимова сөз сөйлеп, іс-шараға қатысушыларға Банктің 2023 жылғы қызметінің қаржылық нәтижелері, Банк облигацияларының жоспарланған шығарылымдары және тұрғын үй жобаларын іске асыру жоспарлары туралы өзекті ақпаратты ұсынды.