Корпоративтік жауапкершілік

2020 жылдың 12 айындағы «Отбасы Банкі» Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін ішкі талдаудың НӘТИЖЕЛЕРІ

Қаржылық тәуекелді басқару

Қаржылық тәуекелдерді басқару кезінде Банк консервативті саясатты ұстанады. Банктің қаржы құралдары портфеліндегі қаржылық тәуекелдер тәуекелдерге ұшыраған активтерді талдау және шектеу жүйесі арқылы бақыланады. Лимиттер бизнес бағыттары мен операциялар түрлері бойынша бөлінеді. Банктің қаржылық тәуекелдерді (несиелік, нарықтық, операциялық, өтімділік тәуекелін) өлшеу үшін қолданатын әдістері қаржылық тәуекелдің жиынтық көрсеткішін алуға мүмкіндік береді.

Қаржылық тәуекелдерді бағалау және мониторингі VaR әдістемесін пайдалана отырып, жеке құрал мен тұтастай портфель контекстінде жүзеге асырылады. Қаржылық тәуекелдерден болуы мүмкін шығындарға қарсы резервтелген экономикалық капиталдың мөлшері есептеледі. VaR көрсеткішін бағалау үшін үш негізгі талдау әдісі қолданылады: коварианттық әдіс, тарихи модельдеу әдісі, стохастикалық модельдеу әдісі (Монте-Карло).

Өтімділікті басқару мақсатында максималды өтімділікке қол жеткізу үшін ресурстар көздерін әртараптандыруды көздейтін өтімділік тәуекелін басқару саясаты анықталды. Өтімділік деңгейін оңтайландыру үшін Банк жыл сайын жиынтық өтімділіктің максималды алшақтығына лимиттерді белгілейді.

Операциялық тәуекел

Операциялық тәуекел - стратегиялық тәуекелді және беделді тәуекелді қоспағанда, ішкі процестердің, адам ресурстары мен жүйелерінің немесе сыртқы оқиғалардың әсерінің жеткіліксіз және жеткіліксіздігінен болатын шығындардың ықтималдығы

Операциялық тәуекелді Банк үшін қолайлы деңгейде ұстап тұру, меншікті капиталдың сақталуын және Банктің тұрақты жұмысын қамтамасыз ету мақсатында Операциялық тәуекелдерді басқару саясаты әзірленді. Саясат операциялық тәуекелдерді басқарудың мақсаттары мен принциптерін ашады, олардың егжей-тегжейлі жіктелуін қамтамасыз етеді, операциялық тәуекелдерді басқарудың ұйымдық құрылымын қарастырады.

Операциялық тәуекелді басқару – бұл келесі негізгі кезеңдерден тұратын Банктегі үздіксіз жұмыс істейтін басқару процесі:

• операциялық тәуекелдерді анықтау
• операциялық тәуекелдерді бағалау (өлшеу)
• мониторинг
• алдын алу/жеңілдету (бақылау)

Банк өз жұмысында ОТ басқарудың келесі әдістерін пайдаланады:

• Банк операцияларын жүзеге асыру тәртібін реттейтін, оны бекіту тәртібі мен деңгейіне қойылатын талаптарды белгілейтін егжей-тегжейлі рәсімдерді (операциялар мен мәмілелерді жүзеге асырудың процедуралары, технологиясы, келісімдер жасасу) әзірлеуді көздейтін банктік операцияларды стандарттау
• Ішкі құжаттарды сараптау арқылы қосымша және кейінгі бақылау жүйесін, ағымдағы операциялар мен операцияларды ағымдағы тексеру жүйелерін ұйымдастыру
• Ішкі нормативтік құжаттарды әзірлеу мен бекітудің (бекітудің) ішкі тәртібін белгілеу
• Операциялық шығындардың орталықтандырылған деректер қорын қалыптастыру
• Операциялық тәуекел факторларының (жиынтықта да, оларды жіктеу контекстінде де) қызмет саласы бойынша Банк қызметінің көрсеткіштеріне әсерін талдау
• Операциялық тәуекелге капитал резервтерін есептеу
• Персонал біліктілігінің қажетті деңгейін қамтамасыз ету, персоналдың біліктілік деңгейін арттыру
• Банктік процестер мен технологияларды автоматтандыру, әсіресе стандартты операцияларға және жұмыстың жоғары көлеміне байланысты салаларда
• Жеке қызметкерлердің жүктемесін оңтайландыруды ескере отырып, бөлімдер арасында жауапкершілікті бөлу
• Операциялық тәуекелдерді кешенді талдау және бақылау
• Қызметкерлерді банктің өзекті құжаттарымен қамтамасыз ету

Несиелік тәуекелді басқару

• Несиелік тәуекелді тұрақты бағалау және мониторингілеу, сондай-ақ осы процестерді жетілдіру бойынша шаралар
• Банктің қарыз алушыларына және несиелер бойынша ұсынылатын қамтамасыз етуге ішкі несиелік талаптар жүйесін жетілдіру
• Банкпен байланысты тұлғалар топтары үшін, несие өнімдері мен қамтамасыз етудің жекелеген түрлері үшін, сондай-ақ Банктің несиелік алқалық органдарының өкілеттік деңгейіне белгіленген несиелік тәуекел лимиттерін есептеу және айқындау
• Банктің проблемалық активтерін басқару рәсімдерін, сотқа дейінгі және сот тәртібімен өндіріп алу рәсімдерін жетілдіру

Барлық қаралып жатқан жобалар мен қолданыстағы несиелер несиелік тәуекелді анықтаудың орталықтандырылған сараптамасынан өтеді, тәуекел деңгейін төмендету бойынша шаралар ұсынылады.

Кепілдік қамтамасыз ету сапасы мен сәйкестігіне қатаң, әртараптандырылған көзқарасқа бағынады. Кепілзаттың нарықтық құнын растау жүйелі түрде жүргізіледі. Тәуекелдерді басқару бөлімшесі Қазақстан Республикасының барлық өңірлеріндегі жылжымайтын мүлік нарығының тенденцияларына бағалық талдауды, сондай-ақ кепіл портфелінің құрылымын талдауды жүзеге асырады.

Бұл жүйе несиені одан әрі дамытудың динамикасын ерте кезеңде анықтауға және шығындардың қолайлы деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.

Ақпараттық технологиялар мен ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдері.

• Ақпараттық қауіпсіздік тәуекелдері – құпиялылықты бұзу, Банктің ақпараттық активтерінің тұтастығын немесе қолжетімділігін қасақана бұзу салдарынан ықтимал залалдың туындауы.
• Ақпараттық технологиялар тәуекелдері – Банк басқаратын ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың істен шығуы (ақаулығы) салдарынан зақымдану ықтималдығы.

Сәйкестік тәуекелдерін басқару

Банктегі комплаенс-тәуекелді басқару Банктің тәуекелдерді басқару жүйесінің құрамдас бөлігі болып табылады. Комплаенс-тәуекелді басқарудың негізгі мақсаты – заңнама талаптарын сақтамау салдарынан Банк үшін қаржылық шығындардың туындауы және оған заңдық санкцияларды қолдану сияқты комплаенс тәуекелдерін барынша азайту және/немесе Қазақстан Республикасының, уәкiлеттi органның нормативтiк құқықтық актiлерiн, Банктiң iшкi құжаттары мен рәсiмдерiн, сондай-ақ Банк қызметiне ықпал ететiн және Қазақстан Республикасы таныған шет мемлекеттердiң заңнамасын қолайлы деңгейде ұстау.

Комплаенс-тәуекелдерді басқару жүйесінің барлық қатысушылары (3 қорғаныс желісі) өз құзыреті мен жауапкершілігі шегінде комплаенс-тәуекелдерді Қазақстан Республикасы заңнамасының, шет мемлекеттердің заңнамасының және Қазақстан Республикасының Банк қызметіне ықпал етуі мойындалған ішкі ережелері, Банк рәсімдері мен жалпы қабылданған мінез-құлық стандарттарының талаптарын қатаң сақтай отырып басқарады.

Ішкі бақылау

Банкте Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарына, сондай-ақ жалпыға бірдей қабылданған халықаралық тәжірибеге сәйкес құрылған ішкі бақылау жүйесі (бұдан әрі – БҚЖ) бар. Банктің ІБЖ ағымдағы нарықтық жағдайға, стратегияға, активтер көлеміне және Банк операцияларының күрделілік деңгейіне сәйкес келеді.

Банктегі ішкі бақылау – бұл Банктің уәкілетті алқалы органдары, құрылымдық бөлімшелері және Банктің барлық қызметкерлері өздерінің қызметтік міндеттерін орындау кезінде жүзеге асыратын күнделікті іс-әрекетіне кіріктірілген процесс.

Банкте тиімді ішкі бақылау басқарушылық бақылау мен бақылау мәдениетін (бақылау ортасы) қалыптастыру арқылы қамтамасыз етіледі.

Банктің ІБЖ келесі принциптерге негізделген:

• Банктің барлық құрылымдық бөлімшелері мен қызметкерлерінің ішкі бақылау процесіне қатысу
• қызметтің барлық салаларында және бизнес-процестерде ішкі бақылауды қамту және Банктің барлық салаларында және бизнес-процестерінде ішкі бақылау процедураларын реттеу
• ішкі бақылауды тұрақты негізде жүзеге асыру (үздіксіздік).

Банктің ІБЖ қатысушыларын үш қорғаныс желісі бойынша анықтайды.

Банктің ІБЖ мониторингін тұрақты негізде бірінші және екінші қорғаныс шебі, сондай-ақ Банк Басқармасы жүзеге асырады. Ішкі бақылаудағы елеулі кемшіліктер Директорлар кеңесінің назарына жеткізіледі. Ішкі аудит бөлімшесі ішкі бақылаудың тиімділігін бағалайды. Директорлар кеңесінің Тәуекелдерді басқару комитеті ІБЖ жұмыс істеуін бақылауды жүзеге асырады.

Банктің ІБЖ Банкке тән тәуекелдерді уақтылы анықтау мен тұрақты бағалауды бақылауды қамтамасыз ететін, қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізудің негізделген кепілдіктерін қамтамасыз ету үшін оларды азайту бойынша уақтылы шараларды қабылдауды қамтамасыз ететін Банкті басқарудың маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.